قدس آنلاین - شعر یکی از موضوعاتی است که بیشترین همایش‌ها و کنگره‌ها به بهانه آن برگزار می‌شود و باعث گردهمایی و دورهمی‌شاعران می‌شود.

بعد از انقلاب اسلامی، همایش‌هاو کنگره‌های شعر با موضوعات مختلف و در طول سال‌های متمادی در کشورمان برگزار شده است، ولی خلأ بزرگی که در این برنامه‌ها به چشم می‌خورد، بحث آموزش است. معمولاً مسأله آموزش در جشنواره‌ها و کنگره‌ها از مسایل جنبی و کم‌رنگ است و می‌توان گفت شاید ۹۰ درصد از بودجه ادبی کشور صرف رویکرد نمایشی شعر می‌شود و ذات شعر و مسأله آموزش سهم ناچیزی از برنامه‌ها دارد.

این در حالی‌ست که برنامه‌های جامع برای پرورش فکری و ادبی شاعران جوان نیاز است و این شاعران نیاز دارند که با اهل شعر و اساتید این حوزه آشنا شوند. یکی از مؤسساتی که این نیاز را شناسایی کرده و سعی کرده است در جهت رفع آن برآید،مؤسسه شهرستان ادب است که با هدف پرکردن کمبودهای آموزش در شعر، دوره‌های آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی‌ (آفتابگردان‌ها) را راه‌اندازی کرده است.

امسال ششمین سالی ست که این مؤسسه اردوهای آموزشی را بر اساس ضوابط خاص خودش برگزار کرده است. در هر دوره اردوهای آموزشی برای بانوان و آقایان در نظر گرفته شده که هراردو شامل چندین کارگاه نقد با حضور اساتید مطرح و کارگاه شعر و همچنین کلاس‌های مختلف آموزشی است. علاوه بر این اردوها، نقد مکتوب، نقد تلفنی و سیر مطالعاتی هدف‌مندی برای شاعران جوان تدارک دیده شده است و بعد از اتمام این یک سال، ۱۰ الی ۱۵ درصد شاعران جوان، بر اساس پیشرفت و میزان مشارکت در برنامه‌های مختلف، به عنوان اعضای تکمیلی دوره انتخاب خواهند شد.

این اردوها اگرچه آموزشی است اما برنامه‌های تفریحی و جنبی مفرحی هم برای شاعران فراهم کرده است. در این اردوها شاعران جوان و مستعد با یکدیگر همراه  می‌شوند و از تجربیات اساتید شعر استفاده می‌کنند.

هدف چاپ کتاب نیست

یکی از معضلات امروز شعر ، انتشار کتاب‌هایی است که بدون توجه به ارزش‌های ادبی‌شان منتشر می‌شوند و انتشار آن‌ها همیشه مورد انتقاد شاعران کشور بوده است.

عده‌ای گمان می‌کنند نتیجه برگزاری دوره‌های آموزشی آفتابگردان‌ها انتشار کتاب‌های شاعران جوانی است که در این دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند و به و این کلاس‌ها برگزار می‌شود تا شاعر بتواند اثری را منتشر کند. 

اما دبیر دوره‌های آموزشی شعر آفتابگردان‌ها هدف اصلی از این دوره‌های آموزشی را زمینه رشد ادبی بیشتر برای کسانی می‌داند که خودشان پله‌هایی از این مسیر را طی کرده و به سطح قابل قبولی از شاعری رسیده‌اند. میلادعرفان پور می‌گوید: بعد از شناسایی این افراد زمینه‌ای را فراهم می‌کنیم تا این شاعران  در یک سال با مجموعه گستره‌ای از برنامه‌ها آموزش ببینند.

این شاعر می‌گوید: هدف از این آموزش‌ها حتماً چاپ کتاب این شاعران نیست . بلکه در این دوره‌های آموزشی سطحی از امکانات و خدمات آموزشی برای رشد کیفی آثار و شخصیت شاعران مستعد فراهم می‌شود که ممکن است به چاپ کتاب هم منجر نشود اما محتمل است که بعضی در همین زمان‌های نزدیک به چاپ اثر و معرفی خودشان در فضای ادبی هم برسند. اما به هرحال تلاش می‌شود همه این شاعران آموزش دیده افراد مؤثر و محوری در شهر و استان خودشان و حتی در کشور بشوند تا بتوانند  فضای فرهنگی کشور را در سال‌های آینده پیش ببرند.

وی با بیان اینکه نوع داوری و پذیرش شاعران جوان در دوره آفتابگردان‌ها گونه ممتازی در شعر کشور است، تصریح می‌کند برای انتخاب این شاعران فقط به بررسی کیفی آثار شاعر توجه نمی‌شود بلکه شاخصه‌های دیگر مثل سن، محل سکونت شرکت کننده، میزان دسترسی به امکانات و اساتید و جدیت در فضای شعر و بسیاری از عوامل دیگر را بررسی می‌کنیم تا به نمره نهایی برسیم که این نمره استعداد شرکت کننده است و به این صورت اعضا انتخاب می‌شوند.  

مدیر دفتر شعر شهرستان ادب می‌گوید: با توجه به اینکه خلأ شعر جوان کشور در حوزه اندیشه است و مهم ترین بحرانی که شعر جوان با آن مواجه است در حوزه اندیشه ، تفکر و جهان‌بینی است و جوان‌ها حس می‌کنند همین که بتوانند فن شعر را در شعرشان پیاده کنند و یادگرفته‌های فنی و زبانی را بیاموزند در شعر پیشرفت کرده‌اند در این کلاس‌ها تلاش می‌شود مسایلی فراتر از این‌ها به شاعر آموزش داده شود. همزمان با اینکه  شاعر اصول و مباحث اصلی شعر را یاد می‌گیرد به مباحث کیفی، محتوایی و فکری او هم توجه می‌شود. اینکه یک شاعر چه طور باید زندگی کند، بیندیشد و پیرامونش را تماشا کند. به طور کلی شاعری که این یک سال را گذرانده و از همه آموزش‌ها بهره برده باید شاعری بشود که مبانی فرهنگی کشور او را تأیید می‌کند.

یادآوری سلوک شاعرانه

یکی از شاعرانی که در این دوره‌های آموزشی به عنوان استاد و مربی در کنار شاعران جوان است، دوره‌های آموزشی آفتابگردان را محلی می‌داند که  می‌تواند دست شاعران جوان مستعد را بگیرد و آن‌ها را هدایت کند.

علی داوودی می‌گوید: در این وانفسایی که شعر متولی ندارد و شاعر در فضای ادبی رهاست، مؤسسه شهرستان ادب تلاش کرده با این اقدام استعدادهای شاعری را تا آن جا که خودشان انگیزه داشته باشند، رها نکند.

این شاعر مهم‌ترین هدف برگزاری این اردوهای آموزشی را یادآوری مسایلی از شعر می‌داند که در گذر زمان فراموش شده‌اند در حالی که در شاعر شدن نقش کلیدی داشته‌اند.

داوودی می‌گوید: شاعر جوان امروز از سیر و سلوک شاعرانه غافل شده است این جلسات و دوره‌های آموزشی و اردویی می‌تواند سلوک شاعرانه و سیر تدریجی را برای شاعر بازتعریف کند و او را به مرتبه‌ای از «انسان شاعر» برساند. به هر حال دیدن استاد و پیر یکی از موازین مهم شعری است که در مناسبات امروز از بین رفته و این اردوها قرار است این مسأله را دوباره به شاعر یادآوری کند. شاعر امروز باید بداند در مرحله‌ای باید بایستد و پیرامونش را تماشا کند.

وی می‌گوید: مهم ترین هدف این اردوها همین است وگرنه خلأهای زبانی و تکنیکی همیشه و در هر مرتبه‌ای از شعر شاعر وجود دارد و این خلأ‌ها هیچ گاه از بین نمی‌رود.